De Witte Werf
Trimestriële nieuwsbrief voor directe democratie - jaargang 8, zomer 2003
____________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________

De ontwerptekst voor de Europese Constitutie is klaar. In een aantal Europese landen zal over deze Grondwet een referendum worden gehouden. Democratische militanten uit een reeks Europese landen hebben hiervoor geijverd, en bijna de helft van de Conventieleden heeft een petitie terzake getekend. Dat een bindend referendum, voorafgegaan door een fair debat, een democratisch minimum is, ligt voor de hand. Indien dit ontwerp wordt goedgekeurd, zal de Europese Unie immers veel meer bevoegdheden krijgen, en veel sterker gecentraliseerd zijn, dan thans het geval is. De burgers van Europa moeten zich hierover kunnen uitspreken.

Stel dat Verhofstadt II ons een referendum toestaat. Verdient dit ontwerp dan onze ja-stem? Het antwoord is klaar en duidelijk: neen. Uit democratisch oogpunt is deze tekst een ramp.

Uit de artikelen I-44, I-45 en I-46 van het ontwerp leren we, dat de EU zal functioneren volgens het principe van de ‘representatieve democratie’. Dat is de nieuwspraakterm voor particratie zonder volkssoevereiniteit. Deze expliciete optie voor ‘representatieve democratie’ grendelt de wet af voor iedere vorm van directe democratie.

In werkelijkheid biedt dit ontwerp van Grondwet zelfs geen perspectief op een particratisch regime, want de burgers kiezen volgens deze Grondwet nog altijd geen wetgevende vergadering. Het ‘Europees parlement’ heeft gewoon een misleidende naam. De zogenaamde parlementsleden mogen geen wetsvoostellen indienen. Enkel de Commissieleden mogen dat. En die Commissie wordt niet verkozen.

Onder I-46, punt 4 kunt U de dooie democratische mus bezichtigen: meer dan een miljoen burgers uit een aantal lidstaten kunnen bij de Commissie gaan bedelen om een wet. Zelfs als de Commissie OK zegt, kan de Raad van de EU (waarin ministeriële vertegenwoordigers van de lidstaten zetelen) de zaak nog tegenhouden.

Deze Grondwet is een schande. Zij voert geen democratie in, en zelfs geen particratie. Wat zij invoert, is een anonieme dictatuur. Burgers hebben met zo’n Grondwet noch de bevoegdheid om wetgevende initiatieven te lanceren, noch zelfs de bevoegdheid om een orgaan te verkiezen dat wetten kan maken, zoals in een ‘normale’ particratie.

Het belangrijkste positieve element uit de ontwerptekst is het recht op uittreding uit de Unie, dat expliciet aan de lidstaten wordt toegekend. Een bepaling die nog groot belang kan hebben, wanneer de nachtmerrie binnen enkele decennia in al haar omvang zichtbaar wordt.

Jos Verhulst