Uit de Witte Werf van juni-juli 2000 :

WAT IS POLITIEKE CORRECTHEID (PC)?

Het zal zowat tien jaar geleden zijn dat Humo een gratis superforum bood voor de kiescampagne van J.P.Van Rossem. Nu wordt de oefening nog eens dunnetjes overgedaan met Tom Lanoye, Agalev-kandidaat in Antwerpen. In een reeks vakantie-columns boort Tom Lanoye spelenderwijs enkele pseudo-anti-PCers de grond in: Tamarah Benima, Michel Houellebcq en natuurlijk Pol Van Den Driessche, die in De Morgen zichzelf mag opvoeren om de goegemeente ex absurdo te tonen hoe hol dat hele anti-PC-discours wel klinkt. Want dat is de eigenlijke boodschap van Lanoye: met de PC is niets aan de hand, en iedere bezorgdheid om enige PC-dictatuur is loos en voos.

PC is de ideologie die de doelstellingen van de Verlichting (Vrijheid! Gelijkheid! Broederlijkheid!) bestrijdt met positieve verwijzing naar deze doelstellingen. Tot pakweg de jaren zeventig evolueerde ons waardensysteem in de richting die aangewezen werd door de Verlichting. De verlichtingsgedachte berust op het concept van het soevereine individu: ni dieu ni maître, complete vrijheid van spreken en denken, daadwerkelijke rechtsgelijkheid en broederlijkheid in de economie. Reactionairen zijn daar allemaal tegen, en zij hebben de macht. Maar machtelozen kunnen toch eigen progressieve denklaboratoria ontwikkelen, waar nieuwe ideeën en idealen worden uitgebroed. PC is de ideologie waarmee het kapitalisme deze autonome laboratoria recupereert.

Vrijheid! Neem bijvoorbeeld de vrijheid van denken en spreken en lezen en schrijven. Tom Lanoye steunt natuurlijk de scheldvrijheid van Brusselmans. Zandbakvrijheid voor pis- en kakschrijvers is niet alleen ongevaarlijk, maar zelfs dienstbaar, omdat ze de illusie schept van echte vrijheid. Maar hoe staat het met politieke vrijheid? Lanoye staat op een Agalev-lijst, weliswaar als onafhankelijke, maar toch. Wat vindt hij van het censuur-initiatief van Agalev in Genk? In deze stad werd op initiatief van Agalev een blijkbaar gevaarlijk boek van Faurisson verwijderd, dat de authenticiteit van het dagboek van Anne Frank in twijfel stelde (1). Agalev vond zelfs, dat het bibliotheekpersoneel speciaal moest opgeleid worden om op dit punt voor censor te spelen. Tegelijk schreeuwt deze partij moord & brand, wegens dreigende censuur, wanneer het Vlaams Blok in de Antwerpse stadsbibliotheek voet aan de grond dreigt te krijgen. Hier komen we aan de échte grenzen van de PC, en het is natuurlijk ook hier dat Lanoye begint te zwijgen. Over de loges kan hij nog net wat banaliteiten kwijt, maar dan is het afgelopen. Vindt Lanoye, dat in onze bibliotheken alle boeken ter beschikking van de burgers mogen en moeten staan? Of vindt hij dat censuur en selectie nodig is? Wat vindt hij meer speciaal van het geval Genk? Onderschrijft hij de stelling: "Bibliotheken behoren de censuur uit te dagen in het kader van hun verantwoordelijkheid, die erin bestaat informatie en verlichting te verstrekken"(2)? Dat zou ik wel eens willen weten.

De essentie van de PC-gedachte op dit gebied is, dat de staat de ultieme schepper en behoeder van de moraliteit is. Daartoe wordt een soort lekenreligie geschapen, waarvan de holocaust het ultieme kernstuk vormt. In de ondergaande christelijke godsdienst vormde een oneindig liefdevolle en goede God het absolute referentiepunt; in de nieuwe PC-religie geldt - met verwijzing naar de holocaust - het bodemloze kwaad in de mens als ultiem uitgangspunt. En net zoals vroeger de inquisitie geen tegenspraak dulde, wordt nu in diverse Europese landen, met ironisch genoeg Duitsland op kop, letterlijk aan volkomen politie-correcte boekverbranding gedaan: rond de holocaust is geen vrije vraagstelling of vrij onderzoek toegestaan. Uitstralend van dit absolute referentiepunt wordt dan een voortdurend uitbreidend domein van taboes gecreëerd. In eerste instantie natuurlijk op het domein van racisme en xenofobie, want het globale kapitalisme is geenszins gediend van lokale particulariteiten en nationale wetgevingen en wil laagbetaalde loonslaven vrij kunnen in- en uitvoeren. Verder moeten alle mogelijke politieke en wereldbeschouwelijke stromingen die niet in het plaatje passen, zoals 'ondemocratische' partijen en 'gevaarlijke' sektes, worden verdacht gemaakt, geïsoleerd, en uiteindelijk verbannen en verboden. Wil je bijvoorbeeld de Steinerscholen bestrijden, dan moet je Steiner maar als racist en dus potentiele nazi afschilderen. Wie nog ongestraft wil doen alsof hij stout is, moet zich maar gaan uitleven in de sex-zandbak, waar veel meer dan vroeger is toegelaten. Voor de rest is zwijgen goud. Achter dit alles staat het ultieme idee, dat de gemiddelde mens niet is te vertrouwen , de vrijheid van denken en spreken niet aankan en dat bijgevolg een verlichte PC-elite achter de schermen de boel moet runnen.

Gelijkheid! In rechte! Het idee dat we allemaal, ondanks alle mogelijke individuele verschillen, in rechte gelijk zijn en op gelijke voet de wetten maken die dan ook op gelijke wijze voor eenieder gelden: wat een revolutie! Gelijkheid impliceert met logische noodwendigheid een integrale democratie, en iedere verwerpelijke vorm van ongelijkheid begint met democratische ongelijkheid (de ene heeft alles te zeggen, de andere niets). Zijn wij in rechte gelijk? Kunnen wij allen in principe op gelijke wijze aan de rechtsschepping deelnemen? Nee: in de particratie die ons deel is, en waaruit directe democratie is uitgebannen, zijn op ieder moment enkele honderden parlementsleden in staat om wetten te maken. De anderen zijn uitgesloten. Ons huidig politiek systeem is compleet ondemocratisch: de modale burger heeft niets te zeggen, de politieke klasse een ietsie pietsie meer, en banken en grootkapitaal zijn écht - zij het op informele wijze - de baas. Hoe reageert de authentieke PC-er? Hij zwijgt als vermoord over directe democratie, en zeurt in de plaats over migrantenstemrecht. Een politiek correcte corifee als de huidige SP-voorzitter, die momenteel met vaste hand zijn partij naar de afgrond stuurt, doet niet anders. Over het referendum op volksinitiatief spreekt hij nooit. Stemrecht voor niet-Belgen is een typische PC-eis, omdat aldus de nationale staat wordt ondermijnd, en dus ook het daarmee verbonden beginsel van volstrekte juridische gelijkheid tussen de burgers. Tom Lanoye heeft wel de petitie voor de invoering van het referendum ondertekend; maar schrijven doet hij over het migrantenstemrecht, nooit over de invoering van een authentieke, integrale democratie met volwaardige direct-democratische besluitvormingsmogelijkheden voor de burgers.

Broederlijkheid! Als er één ding opvalt in de progressieve en PC- sector, dan is het wel het wegvallen van alle fundamentele kritiek op het kapitalisme. Het meest verregaand is nog het kafkaiaans pleidooi voor een straf staatskapitalisme, dat bij de PvdA (tegen beter weten in) wordt verdedigd. Voor een radicaal democratisch alternatief, waarbij de productiemiddelen het bezit zijn van de producenten (en niet van aandeelhouders, of van de staat, of van een partij), en waarbij kredietverstrekking voor nieuwe ondernemingen niet langer een bankmonopolie is, heeft de PC-er geen belangstelling. Maatregelen die de autonomie van de mensen vergroten, zoals een universeel en onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen, en een radicale directe democratie, kunnen hoogstens op wat lippendienst rekenen maar zijn absoluut niet PC. Politieke correctheid richt zich immers altijd tegen de autonomie van individuen en gezinnen, want die zijn onbetrouwbaar en oncontroleerbaar. Dus moeten samenwonende werklozen en gepensioneerden minder geld krijgen, domweg omdat ze samenwonen. Dus is een huisvrouw die vijftien jaar voor haar kinderen gezorgd heeft en weer wil werken, niet uitkeringsgerechtigd (wie een moord beging en na vijftien jaar de gevangenis verlaat, is wél uitkeringsgerechtigd). Dus krijgen gezinnen geen geld wanneer ze zelf hun kinderen opvoeden en onderwijzen, maar is er wel geld voor staatsgecontroleerde kinderopvang en staatsgecontroleerd onderwijs.

Wél helemaal PC is daarentegen de herleiding van individuen tot representanten van één of andere biologische of ethnische groep. Het ritsprincipe op kieslijsten bijvoorbeeld, is typisch PC: niet het individu als zodanig, maar de biologische categorie waartoe hij behoort staat centraal. Idem voor 'positieve' discriminatie van allerlei ethnische 'doelgroepen'. Aan heel wat Amerikaanse universiteiten moeten zwarten en latino's minder punten halen bij het toelatingsexamen dan blanken of aziaten. Dat is typisch PC: in naam van het anti-racisme en de anti-discriminatie wordt je in één of andere biologische of ethnische categorie ingedeeld, en je rechten vloeien voort uit die categorie, niet uit het feit dat je een menselijk individu als zodanig bent.

PC, dat is: de mens ontmenselijken in naam van de menselijkheid. PC, dat is de ontkenning van het individu als moreel scheppend wezen. PC, dat is de reductie van het individu tot representant van een of andere biologische groep. PC is de mens bevoogden in naam van de ontvoogding, de ongelijkheid invoeren in naam van gelijkheid.

PC: het progressieve masker van het globale kapitalisme.

------

(1) Hier is een korte passage uit de studie die Faurisson maakte over het dagboek van Anne Frank (voor de gelegenheid van het internet geplukt): "Het dagboek bevat buitengewoon veel ongerijmdheden. Neem het voorbeeld van het geluid. De ondergedokenen, zo vernemen we, mogen niet het minste geluid maken. Dit gaat zo ver dat bij hoest snel codeïne wordt genomen. De 'vijanden' konden hen immers horen. De muren zijn erg dun (25 maart 1943). De 'vijanden' zijn talrijk: Lewin, die het hele gebouw goed kent (1 oktober 1942), de mensen van de winkel, klanten, leveranciers, de agent, de poetsvrouw, Slagter de nachtwacht, de loodgieters, de 'gezondheidsdienst', de boekhouders , de politie (...),dichtbije en verre buren, de eigenaar enz. Het is bijgevolg onwaarschijnlijk en ondenkbaar dat mevrouw Van Daan de gewoonte heeft om iedere dag rond halfeen de stofzuiger te gebruiken (5 augustus 1943). Stofzuigers waren toen nog veel luidruchtiger dan tegenwoordig. Ik vraag: 'Hoe is dit denkbaar?'. Mijn vraag is niet formeel of rethorisch; ze is niet bedoeld om te verbazen. Mijn vraag is een vraag. Een antwoord is vereist. Er zijn wel veertig andere zulke vragen, alleen maar over het geluid. Hoe staat het bijvoorbeeld met het gebruik van de wekker (4 augustus 1943)?..." De hele studie van Faurisson is in dezelfde rationele geest gesteld. Het gaat niet om de vraag, of de Fransman uiteindelijk wel of niet gelijk heeft. Het gaat erom dat hij rationele argumenten aanbiedt, en dat Agalev censuur wil installeren in de bibliotheken zodat de burgers geen kennis kunnen nemen van Faurisson's overwegingen om zich aldus een zelfstandig oordeel te vormen.

(2) "Libraries should challenge censorship in the fulfillment of their responsibility to provide information and enlightment". Uit de 'Library Bill of Rights' van de American Library Association (http://www.ala.org/work/freedom/lbr.html)