Uit de Witte Werf van december 2001 :
DEMOCRATIE ALS WITTE MAGIE
In de goede stad Leiden kan men, op de zijgevel van Kaiserstraat 24, volgend uitvergroot vers van schilder-dichter Willem Hussem lezen:
*
Zet het blauw
van de zee
tegen het blauw van de
hemel veeg
er het wit
van een zeil
in en de
wind steekt op
*
De drie idealen van de Franse revolutie: vrijheid - gelijkheid - broederlijkheid, hebben ieder hun kleur gevonden op de Franse nationale vlag: blauw - wit - rood.
Het beeld dat de dichter hier oproept vat op compacte wijze samen wat de inzet is van onze inspanningen. Blauw is de kleur van de wereld van het denken en initiatief, waar het ideaal van de vrijheid thuishoort. Wit is de kleur van het democratische ideaal als zodanig, waar het ideaal van de gelijkheid centraal staat. Rood is de kleur van het economisch leven, waar broederlijkheid centraal staat - of centraal zou moeten staan.
Wat leert Hussum mij doorheen dit kortgedicht? Dit ene: breng onder het blauwe uitspansel van de geest, in het blauwe water van het vrije woord, breng daarin het wit van de democratie, en als bij toverslag toont die geest zijn kracht: de wind steekt op, het zeil blaast bol, het schilderij is plots geen schilderij meer, maar stromende werkelijkheid.
Democratie is in onze tijd het magisch middel dat de geest toelaat om maatschappelijk werkzaam te zijn, en om daadwerkelijk van wal te steken, voor de lange reis naar de broederlijkheid.
Maar: `heeft de dichter dit zo bedoeld'?
Welzeker.
Ik bedoel: Willem Hussem dacht wellicht niet aan het referendum op volksinitiatief toen hij dit gevleugeld vers in drieslag (3x3 regels, 3 lettergrepen per regel) tot het zijne maakte. Maar zeker dacht hij aan kunst, en hoe kunst - wanneer alles klopt - tot onweerstaanbare kracht wordt.
Welnu: democratie is kunst, en zal alleen uit kunst - uit sociale kunst - kunnen ontstaan en zich ontwikkelen.
Een veeg van wit, als een zeil, dat als aangrijpingspunt dient voor de Geest, die waait waar Hij wil.
Ziedaar een opdracht.
Jos Verhulst
http://www.muurgedichten.nl/hussem.html
http://www.xs4all.nl/~boumanbk/prim_nl.html
http://pages.infinit.net/zurich/cinema/trilogie.html
Terug naar het thuisblad.